Χαμομήλι και υγεία

Παραδοσιακά το χαμομήλι έχει χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες ως αντιφλεγμονώδες, αντιοξειδωτικό, απολεπιστικό κ.ά. Σε παραδοσιακές ιατρικές χρήσεις εμφανίζεται για την αντιμετώπιση των πληγών, των εξελκώσεων (έλκη), του εκζέματος, της ποδάγρας (ουρική αρθρίτιδα), των ερεθισμάτων του δέρματος, των μελανιών, των εγκαυμάτων, της αύτρας, της νευραλγίας, του ρευματικού πόνου και των αιμορροΐδων. Επίσης χρησιμοποιείται ευρέως για την αντιμετώπιση δερματικών φλεγμονών και βλεννωδών μεμβρανών καθώς επίσης και σε λοιμώξεις του δέρματος, της στοματικής κοιλότητας, των ούλων και του αναπνευστικού. Σε μορφή διαλύματος χρησιμοποιείται ως ήπιο ηρεμιστικό για το άγχος, την υστερία, τους εφιάλτες, την αϋπνία και άλλα προβλήματα ύπνου. Τέλος, βοηθάει στην πεπτική χαλάρωση και στην ανακούφιση από το μετεωρισμό, τη δυσπεψία, τη διάρροια, την ανορεξία, τους συνεχείς εμετούς και τη ναυτία.

Ποιες είναι όμως οι ουσίες οι οποίες δίνουν στο χαμομήλι όλες αυτές τις εξαιρετικά χρήσιμες ιδιότητες;

Δύο ποικιλίες χαμομηλιού χρησιμοποιούνται ευρέως: Το Γερμανικό (German, Matricaria chamomilla) και το Ρωμαίικο (Roman, Chamaemelum nobile) χαμομήλι. Οι κυριότερες δραστικές ουσίες και στα δύο είδη είναι τα φλαβονοειδή (απιγενίνη, λουτεολίνη, πατουλετίνη και κερκετίνη) καθώς επίσης και η α-βισαβολόλη και το χαμαζουλένιο. Παράλληλα, περίπου 40 ακόμη δραστικές ενώσεις δίνουν στο χαμομήλι την σπάνια επουλωτική και θεραπευτική του γκάμα.

Όμως πέρα από την παραδοσιακή πρακτική, υπάρχουν επιστημονικά δεδομένα που να αποδεικνύουν τη δράση των συστατικών αυτών στην ανθρώπινη υγεία και ευεξία;

Η απάντηση είναι εύκολη: ΑΦΘΟΝΑ. Ο παρακάτω πίνακας συνοψίζει όλα τα μέχρι σήμερα επιστημονικά δεδομένα με βάση τη δράση του χαμομηλιού.

Δράση	Αποτελέσματα
Φλεγμονή	Η μελέτη έδειξε ότι  τα φλαβονοειδή του χαμομηλιού διαπερνούν  την επιφάνεια του δέρματος σε μεγαλύτερο βάθος και αναστέλλουν την COX-2 χωρίς να επηρεάζουν την COX-1
Καρκίνος	Έχει μελετηθεί η απιγενίνη σε καρκίνο του δέρματος, του προστάτη, του στήθους και των ωοθηκών με πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα. Έχει πολύ μικρή επίδραση στα υγιή κύτταρα αλλά προκαλεί απόπτωση στα καρκινικά
Κοινό κρύωμα	Η εισπνοή ατμού από εκχύλισμα χαμομηλιού μειώνει σχεδόν όλα τα συμπτώματα του κρυώματος
Καρδιαγγειακά	Η συχνή χρήση φλαβονοειδών μειώνει τον κίνδυνο θανάτου από στεφανιαία νόσο στους ηλικιωμένους. Οι αιμοδυναμικές μετρήσεις ασθενών με καρδιακή νόσο μισή ώρα μετά την κατανάλωση τσαγιού από χαμομήλι βελτιώθηκαν
Κολικός/Διάρροια	Το χαμομήλι, συνδυασμένο με άλλα βότανα, μειώνει τα επεισόδια κολικών δύο φορές περισσότερο απ’ ότι η μη χορήγησή του. Σε συνδυασμό με πηκτίνη μήλου μειώνει τη διάρκεια της διάρροιας κατά μία έως δύο ημέρες
Έκζεμα	Τοπική εφαρμογή χαμομηλιού έχει το 60%  της αποτελεσματικότητας που έχει κρέμα 0,25% υδροκορτιζόνης. Μάλιστα ένας συγκεκριμένος τύπος χαμομηλιού (Kamillosan®) είναι ανώτερος, μετά από χρήση δύο εβδομάδων από τοπική εφαρμογή 0,5% υδροκορτιζόνης
Γαστρεντερικά	Το χαμομήλι βοηθάει σημαντικά στη χαλάρωση του στομάχου και των μυών που προωθούν την τροφή στο έντερο. Υπάρχουν εμπορικά παρασκευάσματα τα οποία περιέχουν και άλλα βότανα τα οποία χρησιμοποιούνται για έλκη και στη μείωση των λευκοτριενίων
Αιμορροΐδες	Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι εκχυλίσματα χαμομηλιού βοηθούν στη μείωση της φλεγμονής που σχετίζονται με τις αιμορροΐδες και μπορεί και να χρησιμοποιηθεί ως διάλυμα στο οποίο κάθεται ο ασθενής σε ειδικό δοχείο
Οστεοπόρωση	Εκχύλισμα χαμομηλιού σε άτομα με οστεοπόρωση έδειξε αύξηση της οστεοβλαστικής ικανότητας και αντιοιστρογονική δράση, η οποία υποδεικνύει σαφή μηχανισμό μέσω υποδοχέων των οιστρογόνων
Προβλήματα ύπνου	Το χαμομήλι είναι γνωστότερο για τις ηρεμιστικές του ιδιότητες. Η απιγενίνη έχει την δυνατότητα να συνδέεται στους υποδοχείς των βενζοδιαζεπινών στον εγκέφαλο. Επίσης, το χαμομήλι έχει αντιεπιληπτικές ιδιότητες στο κεντρικό νευρικό σύστημα
Άγχος	Το χαμομήλι έχει αγχολυτικές ιδιότητες και έχει χρησιμοποιηθεί για την αγωγή της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής
Διαβήτης	Μελέτες δείχνουν ότι το χαμομήλι μειώνει την υπεργλυκαιμία και τις διαβητικές επιπλοκές μειώνοντας τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα, αυξάνοντας την αποθήκευση του γλυκογόνου στο ήπαρ και όλα αυτά ανεξαρτήτως της έκκρισης της ινσουλίνης
Επούλωση πληγών	Το χαμομήλι προκαλεί, μετά από 15 μέρες επούλωσης, γρηγορότερη κάλυψη, αυξημένη επιθηλιοποίηση και μεγαλύτερη αντοχή. Σε μία πολύ πρόσφατη μάλιστα μελέτη, βρέθηκε ότι το χαμομήλι οδήγησε σε πλήρη επούλωση γρηγορότερα από τα κορτικοστεροειδή

Είναι ακόμη μεγαλύτερες οι δυνατότητες του πανίσχυρου αυτού βοτάνου, όταν συνδυαστεί με άλλα δραστικά συστατικά, από άλλα βότανα. Η σοφία της παράδοσης, μπαίνει στη φαρέτρα της ιατρικής βλετιστοποιώντας τις δοσολογίες αλλά και τους τρόπους χορήγησης. Η φύση στην υπηρεσία του ανθρώπου